Chi Phí Cơ Hội Là Gì? TẤT TẦN TẬT Thông Tin Cần Nắm 2023

Chi phí cơ hội là một yếu tố không thể bỏ qua trong quyết định đầu tư của một nhà đầu tư. Nó đo lường mức độ rủi ro mà người dùng phải chịu khi tham gia vào một hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư. Tìm hiểu thêm về chi phí cơ hội là gì? và cách tính toán nó trong bài viết của Tax Plus để có một kế hoạch tài chính hiệu quả hơn và có những quyết định đầu tư tốt hơn.

Opportunity Cost – Chi phí cơ hội là gì

Opportunity Cost được dịch là “chi phí cơ hội“. Thuật ngữ này được dùng để chỉ cho giá trị của những gì mà bạn sẽ bỏ ra để đầu tư cho một thứ khác. Chi phí cơ hội sẽ dựa trên một nguồn lực khan hiếm nên buộc chúng ta sẽ phải lựa chọn.

Lựa chọn ở đây nghĩa là lựa chọn đánh đổi để nhận lại được lợi ích nào đó và chúng ta sẽ phải đánh đổi hoặc bỏ ra chi phí nhất định nào đó cho nó.

? Xem thêm: CSR là gì? Tầm quan trọng của CSR với doanh nghiệp

Lịch sử về Opportunity Cost – Chi phí cơ hội 

Thuật ngữ chi phí cơ hội Opportunity Cost được nhà kinh tế học Friedrich von Wieser – người Áo sử dụng lần đầu tiên vào năm 1914 trrong cuốn sách Theorie der gesellschaftlichen Wirtshaft – Lý thuyết về kinh tế xã hội.

Ý tưởng về chi phí cơ hội được dự đoán trước đó bởi những nhà văn như Frédéric Bastiat & Benjamin Franklin. Franklin đã đặt ra cụm từ “thời gian là tiền bạc” sau đó đánh vần lý do về chi phí cơ hội có liên quan đến lời khuyên của ông dành cho một nhà giao dịch tuổi còn trẻ vào năm 1746: “Hãy nhớ rằng thời gian là tiền bạc, anh ta có thể kiếm được mười shillings một ngày bằng sức lao động của mình và đi ra nước ngoài, hoặc nhàn rỗi một ngày đó”.

Chi chí cơ hội không phải lúc nào cũng chỉ liên quan đến tiền bạc mà được đánh giá theo tùy từng tình huống và đánh giá thứ có giá trị nhất với 1 chủ thể nào đó.

Ví dụ: Một người xem trận bóng đá giữa MU & Chelsea vào tối thứ 7 thì anh ta sẽ không xem được những chương trình khác vào tối hôm đó trong khung giờ mà 2 đội đang đấu bóng.

Chí phí cơ hội có thể được tính bằng 1 bộ phim tuyệt vời nào đó hay 1 chương trình ca nhạc mà anh ta cũng rất thích. Nhưng với anh ta thì niềm đam mê với bóng trong thời điểm đó lớn hơn so với những chương trình ti vi còn lại.

? Xem thêm: Chi phí biên là gì? Cách tính và phân tích chi phí biên hiệu quả

Chi phí cơ hội có ưu và nhược điểm gì?

Phương án tính toán, cân đo đong đếm nào cũng có ưu nhược điểm riêng, chi phí cơ hội cũng vậy. Hiểu rõ điều này giúp bạn ứng dụng chi phí cơ hội đúng cách và hiệu quả nhất.

? Xem thêm: Top 11 cách đơn giản cắt giảm chi phí kinh doanh tốt nhất

Ưu điểm của chi phí cơ hội

– Giúp bạn nhận thức được cơ hội bị mất: Chi phí cơ hội buộc bạn phải cân nhắc giá trị thực tế, chọn phương án này sẽ đánh mất giá trị của phương án khác. Điều này giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt và có lợi hơn.

Ví dụ: Bạn có 10 triệu đồng, bạn phân vân không biết nên gửi tiết kiệm ngân hàng kỳ hạn 1 năm hay đầu tư chứng khoán. Chi phí cơ hội sẽ là số tiền lãi ngân hàng nếu bạn chọn đầu tư chứng khoán, ngược lại nó sẽ là lợi nhuận chứng khoán nếu bạn chọn gửi tiết kiệm.

– Giúp bạn so sánh giá trị tương đối của từng lựa chọn: Tính chi phí này giúp bạn so sánh dược lợi ích tương đối giữa các sự lựa chọn và cuối cùng đưa ra quyết định phù hợp.

Ví dụ: Bạn chỉ còn đủ tiền mua 1 loại cổ phiếu hoặc là cổ phiếu ngân hàng A hoặc là cổ phiếu ngân hàng B. Với số tiền đó bạn có thể mua 500 cổ phiếu ngân hàng A nhưng lại mua được 700 cổ phiếu ngân hàng B.

Như vậy, chi phí cơ hội giúp bạn đưa ra so sánh tương đối giữa các sự lựa chọn, đánh giá được lợi ích bị mất và đưa ra lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, nó cũng có những hạn chế bạn nên cân nhắc khi sử dụng.

? Xem thêm: Gross Margin là gì? Cách tính chuẩn xác và ý nghĩa

Nhược điểm của chi phí cơ hội

• Thời gian: Để tính toán chi phí cơ hội, cần thời gian để tìm kiếm, nghiên cứu, xem xét, so sánh nhiều vấn đề khác nhau. Trường hợp bị hạn chế thời gian, không đủ để suy xét, tính toán, so sánh các sự lựa chọn thì không thể ứng dụng chi phí này được.
• Khó xác định chi phí kế toán: Chi phí cơ hội là chi phí ở tương lai, khó định lượng kế toán. Mục chi phí này cũng không được đưa vào bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.

Cách tính chi phí cơ hội

Công thức tính chi phí cơ hội Opportunity Cost được đưa ra dựa trên sự khác biệt giữa lợi nhuận dự kiến của mỗi sự chọn lựa của chủ thể. Cụ thể:

Chi phí cơ hội = lợi nhuận của hầu hết các tùy chọn sinh lợi không được chọn – lợi nhuận được đem lại của tùy chọn đã được doanh nghiệp lựa chọn.

? Xem thêm: Capex là gì? Điều cần biết về chỉ số Capex

Ví dụ về cách tính chi phí cơ hội Opportunity Cost

Chúng ta sẽ lấy ví dụ về cách tính chi phí cơ hội này để bạn nắm rõ hơn. Cụ thể: Công ty AB có 1 dự án và họ đưa ra những phương án đầu tư khác nhau cho kế hoạch của mình

• Phương án 1: Họ sẽ chọn việc đầu tư vào chứng khoán để hy vọng tạo ra được lợi tức.
• Phương án 2: Họ tái đầu tư tiền trở lại vào doanh nghiệp và hy vọng rằng các trang thiết bị mới hơn sẽ đem đến hiệu quả sản xuất và giúp chi phí hoạt động thấp hơn và tỷ suất lợi nhuận đạt được cao hơn.
• Giả sử lợi tức đầu tư vào thị trường chứng khoán là 12% trong năm sau và công ty sẽ hy vọng tạo thêm được 10% so với cùng kỳ năm ngoài hoặc năm nay.

Từ công thức ta có: Chi phí cơ hội Opportunity Cost = 12% – 10% = 2%.

Nói cách khác, họ sẽ mất cơ hội kiếm được lợi nhuận cao hơn vì đã chọn đầu tư vào chính doanh nghiệp của mình.

? Xem thêm: EBIT là gì? Cách tính & Kinh nghiệm phân tích EBIT trong đầu tư

Một số ví dụ về chi phí cơ hội

Bạn có thể tham khảo một số những ví dụ về chi phí cơ hội để giúp mình hiểu hơn về chi phí cơ hội Opportunity Cost này. Qua những ví dụ cụ thể dưới đây, bạn sẽ biết doanh nghiệp mình nên làm gì và chọn phương án như thế nào cho phù hợp với nhu cầu nhất.

Chi phí cơ hội trong cuộc sống

Chi phí cơ hội trong cuộc sống được biểu hiện qua những ví dụ sau: Lấy ví dụ về việc đi làm thêm của sinh viên. Nếu như đi làm thêm, sinh viên đó sẽ không còn nhiều thời gian để học, ôn bài hoặc thậm chí có thể phải bỏ buổi lên lớp, bỏ đi những cơ hội khác về việc làm tốt hơn hoặc cơ hội vui chơi với bạn bè cùng trang lứa… Nếu như sinh viên đi làm thêm thì cơ hội tốt nhất bị bỏ đi chính là đến lớp nghe giảng, mục đích chính của sinh viên là đi học, tiếp thu kiến thức chuyên ngành. Bài học bị bỏ đi là chiến lược kinh doanh quan trọng, do đó cần phải xác định chi phí cơ hội trong từng trường hợp cụ thể.

Lúc này chi phí cơ hội Opportunity Cost được hiểu là bài học chiến lược kinh doanh của bạn sinh viên đó.

Mặc dù đôi khi sẽ phải đánh đổi những cái quý hơn, tốt hơn cho cuộc sống của bản thân nhưng vì có nhiều lý do bắt buộc, người ta sẽ phải nghĩ đến cái đại cục, điều quý giá hơn với họ ở thời điểm đó để lựa chọn. Giống như bạn sinh viên đó, nếu đến lớp nghe giảng thì bị đuổi việc, đuổi việc thì không có tiền ăn ở, sinh hoạt hay nộp học phí.

Chí phí cơ hội Opportunity Cost trong những thương vụ bạc tỷ

Một ví dụ thực tế về chi phí cơ hội Opportunity Cost khá điển hỉnh là việc chuyển 73 triệu chứng chỉ tín thác của tập đoàn Alibaba do Son Masayoshi (Ông chủ Sorfbank) – tương đương với khoảng 11,1 tỷ USD tiền lãi trước thuế mà công ty này nắm giữ. Từ đó người đứng đầu Sorfbank mới có cơ hội để mua lại hãng thiết kế Chip ARM.

Chi phí cơ hội của việc chuyển nhượng đình đám này chính là khoản tiền sinh lời 11.1 tỷ USD của 73 triệu chứng chỉ tín thác của tập đoàn Alibaba. Thương vụ đình đám này chính là một trong những thương vụ được rất nhiều người trầm trồ.

Qua ví dụ cũng là bài học này chúng ta có thể thấy rằng nếu muốn thành công, đừng nên làm quá nhiều thứ 1 lúc. Hãy tập trung vào thứ gì đó và để thành công, bất cứ ai cũng có thể phải đánh đổi cơ hội khác có thể giá trị hơn.

? Xem thêm: Giá trị tài sản ròng Net Worth là gì? TẤT TẦN TẬT bạn phải biết

Chi phí chìm là gì?

Chi phí chìm (Sunk Cost) là khoản chi phí đã phát sinh trước khi có quyết định thực hiện dự án và dù dự án có thực hiện hay không thì chi phí này cũng đã phát sinh và không thể thu hồi được.

Ví dụ chi phí chìm cụ thể:
Giả sử khi bạn mua một cái áo qua mạng với giá 200.000 đồng nhưng khi hàng về, cái áo không giống như trong tưởng tượng của bạn, nó rất xấu và không phù hợp với bạn. Lúc này bạn có 2 sự lựa chọn:
Lựa chọn 1: Dù không thích nhưng vẫn mặc cái áo đó vì đã bỏ tiền ra mua
Lựa chọn 2: Bỏ luôn cái áo đó và không mặc.
Khi đó, số tiền 200.000 đồng là chi phí chìm, cho dù bạn lựa chọn một trong 2 cách trên thì thực tế bạn không thể lấy lại được tiền.

Phân biệt chi phí chìm với chi phí cơ hội

Trước khi có sự phân biệt giữa chi phí chìm và chi phí cơ hội, tác giả sẽ có những phân tích khái quát về chi phí cơ hội:

Chi phí cơ hội là số lợi nhuận tiềm năng mà một nhà đầu tư bỏ lỡ khi họ cam kết lựa chọn đầu tư này hơn lựa chọn đầu tư khác.

Khái niệm chìa khóa trong kinh tế học

Trong kinh tế học, chi phí cơ hội được sử dụng giống như 1 căn cứ để so sánh lợi ích đã thu được ở lựa chọn của chủ thể nào đó, và hiểu đơn giản thì đó chính là chi phí kinh tế. Đó được xem như một vấn đề lớn mà bất cứ nhà quản lý hay nhà đầu tư nào cũng cần phải tính toán đến mỗi khi đứng trước nhiều lựa chọn về cơ hội cho mình.

Dù là chọn phương án nào, thì bạn chắc chắn cũng sẽ mất đi một khoản chi phí cơ hội. Tuy nhiên vấn đề cần chú ý là chi phí cơ hội mất đi cho sự lựa chọn là nhiều hay ít, có xứng đáng để đánh đổi hay không. Trước khi quyết định họ sẽ tính toán đến lợi nhuận tiềm năng của mỗi cơ hội. Từ đó nghiên cứu các phương án và ước tính lợi nhuận mà mỗi phương án đó mang lại là bao nhiêu.

Lựa chọn phương án tốt nhất

Đôi khi người ta lựa chọn phương án tốt nhất lại không phải là phương án sinh lời nhiều nhất trong thời gian ngắn hạn nào đó. Quyết định lựa chọn và bỏ ra chi phí cơ hội này sẽ dựa trên mục tiêu dài hạn thay vì chỉ nhìn tới cái lợi nhuận trước mắt. Ví dụ về thương vụ bạc tỷ của ông chủ Sorfbank, ông ta lựa chọn mục tiêu dài hạn chứ không phải là ngắn hạn tạm thời.

? Xem thêm:

Lời kết

Trên đây chính là những chia sẻ của Tax Plus Blog để bạn có thể nắm rõ hơn về chi phí cơ hội là gì – Opportunity Cost hay Chi phí chìm – Sunk Cost. Qua đó cũng sẽ giúp bạn hiểu hơn về khoản chi phí cơ hội và cân nhắc hơn tới các phương án lựa chọn cho doanh nghiệp.

Tax Plus chúc bạn một ngày mới tràn đầy năng lượng, hãy ghé thăm Website để cập nhật những thông tin chi tiết và chuyên sâu nhất.

Xuất bản ngày: 26/11/2019 @ 19:24